Deniz Balıkları: İnsanlar için En Tehlikeli 10 Deniz Canlısı Listesi
Deniz balıkları çoğunlukla tehlikesiz, uysal ve lezzetli olsalar da aralarında size inanılmaz zararlar verebilecek türler de var. Denizde yüzerken hangi balık türlerinin olduğunu merak ediyorsunuzdur; lüfer, uskumru, çipura gibi deniz balıkları ülkemiz sularında bolca mevcut.
Ancak her balık bu türler kadar masum olmayabilir. Isırıldığınızda, üzerine bastığınızda veya temas ettiğinizde sizi kolayca ölüme götürebilecek çok tehlikeli deniz canlıları da var. Bu yazımızda Dünya’nın en tehlikeli 10 balığını sizlerle paylaşıyoruz.
Dünyadaki En Tehlikeli Deniz Balıkları
Dünya genelinde çoğu bölge, ekonomik geçim kaynakları olması nedeniyle balıklara son derece bağımlıdır. Dünya sularında bilinen yaklaşık 30.000 balık türü yaşıyor. Bu türlerin bazılarını sofralarımızda, bazılarını da akvaryumlarda görmemiz mümkün.
Ancak bazı türler, oldukça tehlikeli ve ürkütücü olabilir ve şüphesiz, bu türlerden kesinlikle uzak durmak isteyeceksiniz.
İşte uzak durmanızı ve her an tetikte olmanızı gerektirecek, tehlikeli veya zehirli balıklar:
1. Balon Balığı
Balon balığı, kendini su ve hava ile doldurarak şişirmesiyle bilinir. Tetraodontidae familyasının bir türü olan balık, kirpi balığı olarak da adlandırılır. Balon balığı, kendini savunmak ve gerektiğinde de saldırabilmek için gaga benzeri oldukça keskin dişlere ve güçlü çenelere sahiptir. Ancak, tehlikeleri sadece bununla sınırlı değil.
Vücudunu kaplayan sivri dikenleri sayesinde kendini yemek isteyen diğer deniz balıkları ve canlılara karşı ekstra savunmaya sahiptir. Bu dikenler aynı zamanda zehirlidir. Salgıladığı zehir olan tetrodotoksin, insan vücuduna girdiğinde, felce neden olarak kısa bir sürede öldürebilir. Bu yüzden şirin görünümleri sizi aldatmasın.
Ayrıca bu balık yenilebilir bir balıktır ancak, doğru hazırlanmazsa ölüm kaçınılmaz olabilir. Japonya’da, her ne kadar uygun şekilde hazırlanmış olsa da, kirpi balığı yiyerek hayatını kaybetmiş insanlar vardır. Genel olarak küçük boyutlarda olan balığın, 90 cm’ye ulaşabildiği kayıtlara geçmiştir.
2. Taş Balığı
Taş balığı, mercanlar, kayalar ve kum üzerinde yaşayan uyuşuk, miskin bir türdür. Oldukça seyrek hareket etse de bir o kadar da zehirli, tehlikeli bir balık türüdür. Taş balığı, her ne kadar zehirli deniz balıkları arasında olsa da Japonya’da “sashini” isimli bir yiyecek yapımında kullanılarak yenilmektedir.
Kahverengi bir taşa benzemeleri sayesinde, kayalar ve mercanlara uyum sağlayarak kendilerini kamufle edebilirler. Yaşam alanı olarak sığ kıyıların kayalık alanlarını tercih ederler. Vücudunu kaplayan kalın pullar, avcılardan korunabilmelerini sağlar.
Taş balıklarının sırtlarında 13 adet diken bulunur ve bunlar, özellikle ilk ikisi olmak üzere temas edenlere zehir enjekte edebilmesini sağlar. İnsanlar tarafından fark edilmeyip üzerine basılması veya dikenlerine temas edilmesi halinde, enjekte edecekleri zehir ölümcül olabilir. Ayrıca zehrin verdiği acı da oldukça fazladır.
3. Aslan Balığı
Aslan balığı, Scorpaenidae familyasına ait bir türdür ve çok zehirli deniz balıkları arasındadır. Genel olarak sığ ve tropikal resif bölgelerinde bulunan aslan balığı, Hint-Pasifik Okyasnuslarında yaşar.
Bu balık aynı zamanda, akrep balığı, şeytan ateş balığı (Devil Firefish) ve dikenli balık gibi birçok farklı isimle de anılabilir. En çok bilinen türlerinden biri olan Kırmızı Aslan Balığı (Pterois volitans), meraklıları tarafından deniz akvaryumlarında bakılmaktadır.
Aslan balığının anal yüzgecinde sekiz, sırt yüzgecinde ise dokuz olmak üzere toplam 17 dikeni (iğnesi) bulunmaktadır. Bu balık, pusuya düşürme yöntemini kullanarak avlanır. Hareketsiz yatarak avının yeterince yakına gelmesini bekler ve uygun anda da saldırıya geçer.
Aslan balığının dikenleri ölümcüldür. Küçük canlıları kısa bir sürede öldürebilirken, insanlarda ölümcül olabilmesi için çok miktarda zehri enjekte etmesi gerekir.
Dikenleri cildinize temas ettiğinde kızarıklık ve yanma hissi veren bir acı verir. Ölümcül olabilmesi için çok sayıda dikenin vücuda batması ve balığın zehrini enjekte etmesi gerekir. Zehir vücuda girdiğinde, şişme, şiddetli ağrı, uyuşma ve sonunda da felce neden olarak ölümle sonuçlanabilir.
4. Büyük Beyaz Köpek Balığı
Büyük beyaz köpek balığı, 6 metre uzunluğa ve 2.3 ton ağırlığa kadar ulaşabilen yırtıcı deniz balıklarıdır. Yaşayan en büyük köpek balığı türüdürler. Ana besin kaynakları foklar, balıklar ve deniz aslanlarıdır.
Torpidoya benzeyen vücut yapıları, sivri bir burun ve kafalarının iki tarafında iri solungaçlara sahiptirler. Ancak şüphesiz ki onu en tehlikeli deniz balıkları arasına sokan bu özellikleri değildir. Ağızlarında 1000 ile 2000 arasında sivri, tırtıklı ve oldukça keskin dişlere sahiptirler. Bu dişler, büyük, güçlü çeneleriyle birleştiğinde, son derece ölümcül bir tür ortaya çıkıyor.
Türleri arasında en tehlikeli köpek balığı, büyük beyazlardır. Avını ısırdığında aynı zamanda çenelerini de ileri geri hareket ettirerek birkaç saniyede parçalayabilirler. Çokca bilinen “Jaws” filminin ana kahramanı da yine bir büyük beyaz köpek balığıdır.
Büyük beyaz, bir insana saldırdığında genellikle tek bir kez ısırıp uzaklaşırlar. İkinci ısırık nadiren meydana gelen bir durumdur. Eğer ısırık orta seviyede olursa, kaçmak için zaman olabilir. Ancak bu tür köpek balıkları arasında en büyükleri olduğundan vereceği hasar organ ve doku kaybı ile birlikte bir insanı kısa sürede öldürebilir.
5. Müren Balığı
Müren balığı, her ne kadar yılana benzese de son derece tehlikeli bir balıktır. Dünya sularında yaklaşık 200 farklı müren balığı türü olduğu bilinmektedir. Büyük çoğunluğu denizlerde yaşalar da, tatlı sularda da yaşayan türleri mevcuttur. Sığ sularda, resif aralarında saklanmayı seven, yırtıcı ve oldukça agresif balıklardır.
Bazı kaynaklarda zehirli balık olarak yazılsa da müren balığı sanıldığının aksine zehirli deniz balıkları arasında değildir. Onu tehlikeli yapan şey, çok hızlı saldırması ve ağızında bulunan keskin, çok sayıda dişleridir.
Mürenlerin saldırısı sonrası ölümün gerçekleşme sebebi çoğunlukla yaranın büyüklüğü ve enfeksiyon kapması sonucudur. Bazı durumlarda yaralanmalar uzuv kaybı ile de sonuçlanabilir. İnsanlar tarafından rahatsız edildiğinde veya tehdit olarak algıladıklarında çok saldırgan ve acımasız olabilirler.
6. Vatoz Balığı
Vatoz balığı, ülkemiz de dahil olmak üzere pek çok denizde görülebilen tehlikeli bir balık türüdür. Genellikle kendini kuma gömerek gizlenirler. Vatozların kuyrukları üzerinde oldukça keskin ve sert bir dikeni vardır ve bu diken zehirlidir. Yine bir vatoz türü olan Manta vatozu bu iğneye sahip olmayan tek vatozdur.
Dikenlerini avlanmak için değil tehdit algıladıklarında kendilerini savunmak için kullanırlar. Bir vatozun insanları öldürebilmesi için hangi tür olduğu, iğnesini batırdığı yer ve kaç kere batırdığı önemlidir. Vatoz iğnesi vücuda saplandığında salgılanan zehir, arı sokmasına benzer şiddetli bir ağrıya sebep olur.
Bu zehir, dokulara yayıldığında kişide, baş dönmesi, mide bulantısı ve ateş gibi semptomlar gösterebilir. Bu semptomlardan biri yaşanıyorsa, hemen tıbbı yardıma başvurulmalıdır. Timsah Avcısı belgeseli ile tanınan Steve Irwin, bir dalışı esnasında vatozun iğnesini göğsüne birkaç defa sokması sonucu hayatını kaybetmiştir. Deniz balıkları denince kızdırmak istemeyeceğiniz bir türdür.
7. Deniz Yılanı
Deniz yılanı, hayatının neredeyse tamamını denizlerde geçiren, elapidae familyasında yer alan zehirli yılanlardır. Karadaki yılanlarının aksine çoğu deniz yılanının vücutları daha basık ve kuyruklarının uç kısmı da daha iyi yüzmeleri için yüzgeç gibi düz bir yapıdadır. Her ne kadar yılan olsalar da onlar da deniz balıkları ailesinin bir üyesidir.
Deniz yılanları sığ ve tropikal sularda yaşarlar. Saldırgan değillerdir ancak, tehdit algılarlar ise savunma amaçlı ısırmaktan da çekinmezler. Her ısırığında zehir enjekte etmezler, bazı ısırıkları uyarı amaçlıdır. Isırıkları pek acılı olmasa da verecekleri zehir sizi kolayca öldürebilir.
Deniz yılanları son derece zehirli canlılardır. Kara yılanlarından yaklaşık 10 kat daha zehirli türler vardır. Aralarında en zehirli türler, Dubois’in deniz yılanı (resif sığ deniz yılanı) ve Bantlı deniz yılanıdır. Bantlı deniz yılanının sadece 1mg’lık zehri ile bin insan hayatını kaybedebilir. Dubois’in deniz yılanı ise dünyanın en zehirli deniz yılanı olarak bilinmektedir.
8. Mavi Halkalı Ahtapot
Mavi halkalı ahtapot, Pasifik ve özellikle de Avustralya sularında yaşayan son derece zehirli canlılardır. Boyutları 12-20cm ve 100gr ağırlığında olmalarına rağmen dünyanın en zehirli deniz canlıları arasındadır. Derisine temas halinde zehir salgılama yeteneğine sahiptir.
Mavi halkalı ahtapot, dünyadaki en zehirli ahtapot türüdür. Zehri o kadar güçlüdür ki temas ettiğinizde sizi dakikalar içinde öldürebilir. Zehre karşı tedavi için yüksek dozda panzehir bile bazı durumlarda yeterli olmamaktadır. Aynı anda otuz insan zehri alırsa tamamı hayatını kaybedebilir.
Tetrodotoxin adı verilen zehir, siyanürden on bin kat daha etkilidir. Eğer ona temas eder ve zehirlenirseniz, kısa sürede felç olur ve solunum yeteneğinizi kaybederek ölebilirsiniz. Küçük boyutlarına aldanmak istemeyeceğiniz deniz balıkları türlerindendir.
9. Kutu Denizanası
Kutu denizanası, kendi içinde 50 civarı farklı türe bölünmektedir. Kutu deniz anaları, bazı bölgelerde deniz yaban arısı olarak adlandırılıyor. Dünyanın en tehlikeli ve zehirli deniz balıkları kutu denizanalarıdır. Her tür insanlar için ölümcül değildir ancak, birkaç tür çok kısa sürede sizi öldürebilir.
Kutu denizanaları Karayip Denizi, Akdeniz, Güney Afrika ve Avustralya kıyıları da dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki denizlerde bulunur. Hint-Pasifik ve Kuzey Avustralya sularındaki kutu deniz anaları, en ölümcül türlerin yaşadığı sular olarak biliniyor.
Bu canlıların, 3 metreye kadar uzayabilen dokunaçlarında, nematosist adı verilen hücreler bulunmaktadır. Her bir dokunaç, 2 milyona kadar nematokist içerebilir. Her nematokist, insan derisine temas ettiğinde batma hissi yaratan ve yaraya zehir enjekte eden iğneler içerir. Bu iğnelerin sayısı ise 5 milyara kadar ulaşabiliyor.
10. Koni Salyangozu
Koni salyangozu, dünyadaki tropikal ve sub-tropikal sularda yaşayan deniz yumuşakça grubudur. Tüm türleri zehirli olmakla beraber, benekli koni salyangozu bu tür arasındaki en zehirlilerin başında gelir. Bu salyangozlar, 23cm uzunluk ve 400gr ağırlığa kadar büyüyebilir. Onu gören deniz balıkları yanına gittiğinde ne olduğunu anlamadan av olabilirler.
Zehri enjekte etmek için kullandığı, hızla saldırabileceği, içi boş, zıpkına benzeyen dişlere sahipler. Eğer onun kabuğunun güzelliğine aldanıp dokunursanız, sizi ısırmasıyla birlikte hayatınızı kaybedebilirsiniz. Genellikle üzerine basılması veya sudan alındığında dışarıya çıkmasıyla saldırır.
Koni salyangozu zehrinin en kötü yanı henüz tedavisinin olmamasıdır. Canlı, bir çok kimyasalı içerebilen çok farklı zehir karışımlarını kullanmaktadır. Araştırmacılar zehrin nasıl çalıştığını ve insanda neleri etkileyerek ölüme sebep olduğunu bulmak için çalışmalar yapmaktadır.
Ayrıca, geçtiğimiz aylara kadar Türkiye’de görülmeyen koni salyangozunun, Marmaris’de balıkçıların ağına takıldığı bildirildi.
Son Görüşler
Denize girdiğimizde rengarenk, birbirinden güzel deniz balıkları görmek için suya dikkatlice bakarız. Ancak bu izleyiş, sadece onları görebilmek için değil, zehirli türleri tespit edebilmek için de olmalı. Bazı deniz canlıları bizleri öldürebilir veya ağır yaralanmamıza sebep olabilir.
Eğer bir gün olur da zehirli bir deniz canlısı tarafından ısırılırsanız, hemen kendinizi izlemeye alın. En ufak ağrı, karıncalanma, uyuşma veya kalp atışlarında hızlanma gibi durumlarda hemen bir hastaneye başvurun.
Ayrıca bu liste dışında bilgi edinmek istediğiniz tür veya türleri de bize yorumlardan yazabilirsiniz.
Kaynaklar: a-z-animals, Wikipedia
