Amonyak Zehirlenmesi Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
Amonyak zehirlenmesi, akvaryum balıklarında hızlı bir ölümle sonuçlanabilecek hastalıklardandır. Amonyum, balıklar için son derece zehirli ve tehlikeli bir atıktır. En yaygın görüldüğü akvaryumlar yeni kurulmuş, henüz su değerleri oturmamış akvaryumlardır. Alabileceğiniz basit önlemler ile balıklarınızı koruyabilir veya tedavi edebilirsiniz.
Amonyak Zehirlenmesi Nedir?
Amonyak zehirlenmesi, sıklıkla yeni akvaryumlarda görülse de filtrenin yetersizliği veya bozulması gibi sebeplerden, su değerleri iyi eski bir akvaryumda da oluşabilir. Aşırı kalabalık akvaryumlarda balık atıklarının birikmesiyle amonyum düzeyi yükselir ve balıkları zehirlemeye başlar.
Yükselen amonyum, balıkların nefes almasını engeller ve balıklarınız su yüzeyinde adeta can çekişerek nefes almaya çalışır. Basit amonyum testlerinden birini edinerek amonyak seviyesini sürekli gözlem altında tutabilirsiniz. Ayrıca musluk suyunun kullanımı da amonyum seviyesinin yükselmesine yardımcı olur. Hobiye yeni başlayan birçok insan, bilgisizlikten dolayı amonyak zehirlenmesi ile karşılaşabilir.
Amonyak Zehirlenmesinin Belirtileri Nelerdir?
Amonyum seviyesinin artması, yapılan yanlışa göre birkaç saat veya birkaç gün içinde gerçekleşebilir. Ne olduğunu anlayamadan akvaryumdaki tüm balıklarınızı kaybedebilirsiniz. Eğer amonyak seviyesinin artışına hemen müdahale edilmezse balığın, önce beyni ardından iç organları son olarak da sinir sistemi zarar görür. Bu durum sonunda da balıklarınız aniden ölebilir.
Amonyak zehirlenmesi belirtileri:
- Akvaryum suyunun sararması
- Balığın nefes almakta zorlanması
- Akvaryum yüzeyinde ağızını hızlıca açıp kapatması
- Balığın beslenmeyi reddetmesi
- Solungaçlarında morarma görülmesi
- Vücudun çeşitli bölgelerinde kanlanma
- Akvaryumun dibinde hareketsiz yatma
Amonyak Zehirlenmesi Neden Olur?
Akvaryumda amonyak seviyesinin artması birkaç nedene bağlıdır:
- Musluk Suyu: Musluk suyunda bulunan kloramin, amonyak seviyesinin hızlı bir şekilde artmasına neden olur. Eğer imkanınız varsa, akvaryumunuzu hazır su veya arıtma su ile kurmanız, amonyak seviyesini kontrol altında tutmanıza yardımcı olacaktır.Sadece arıtma suyu kullanmak da iyi bir kurulum sayılmaz. Arıtma suları yararlı elementleri de minimuma indireceğinden 3/1 oranında musluk veya 3/2 oranında arıtma suyuyla karıştırmanızı tavsiye ederiz. Daha sonraki su değişimlerinde, 1 gün hava alacak şekilde bekletmek kaydı ile isterseniz musluk suyu kullanabilirsiniz.
- Organik Atıklar: Akvaryumda biriken organik atıklar, amonyum seviyesini çok kısa sürede yükselterek zehirlenmeye yol açabilir. Ölü bitki veya balık, atık yemler ve dışkı amonyak seviyesine direkt olarak etki eder.Bitkilerden kopan yapraklar, ölü bitkiler veya balıklar akvaryumdan çıkarılmalıdır. Besleme yaparken tüketebileceklerinden fazla yem vermek de amonyumu arttıracaktır.
- Bakteriler: Yukarıdaki organik maddeleri akvaryumunuzun temizliğini yaparken mutlaka göz önüne almalısınız. Çakıl veya kumları dip sifonu ile vakumlayıp dışkı ve atık yemleri çıkartmalısınız. Bunları yapmadığınız taktirde atıklarla beslenen bakteriler çoğalacak ve amonyuma ek olarak başka hastalıklara da yol açacaktır.
- Aşırı Nüfus: Bir akvaryumu alabileceğinden çok daha fazla balıkla doldurmak, suyun hemen kirlenmesine ve dolayısıyla amonyum, nitrit gibi seviyelerin artışına sebep olacaktır. Her balık amonyuk seviyesinin artışına bir katkı demektir.
Amonyak Zehirlenmesi Tedavisi
Özellikle yeni bir akvaryum kurduğunuzda amonyak zehirlenmesi riskine karşı her an tetikte olmalısınız. Tavsiyemiz, her zaman balıkları akvaryum kurulumundan 10-15 gün sonra eklemektir. Bu yeni suyun oturmasını ve içerisindeki zararlı elementlerin minimuma inmesini sağladığından amonyak zehirlenmesine 1-0 önde başlamanız demektir.
Amonyak zehirlenmesinin en anlaşılır belirtisi, balığın vücudunda oluşacak amonyak yanıkları ve nefes almakta aşırı zorlanmasıdır.
Tedavi
Akvaryumunuza ekleyeceğiniz bir amonyak testi, teşhis etmenizde ve tedaviye başlamanızda son derece fayda sağlayacaktır.
Tedavi için bunları sırasıyla uygulayın:
- İlk olarak, %50’lik bir su değişimi yapın. Bu işlem, balıkların bir miktar rahatlamasını ve zaman kazanmanızı sağlayacak. Suyu eklerken ısıyı mutlaka kontrol edin bu aşamada balıkların daha fazla stres yaşamaması gerekir.
- Akvaryum zeminindeki ve kumların içindeki atıkları temizleyin. Eğer balıklarınız oldukça kötü durumdaysa 2-3 gün için beslemeyi bırakın.
- Bu aşamada kesinlikle akvaryuma yeni balık eklemesi yapmayın. Bu amonyak zehirlenmesi durumuna katkı sağlayacaktır.
- Amonyak seviyesini normal değerlere indirene kadar, her gün %30 su değişimi işlemine devam edin.
- Çok kötü durumda olan balıklar varsa, bunları karantina akaryumuna alarak balıklara verilebilecek antibiyotikler ile tedaviye başlayın.
Eğer amonyak seviyesini düşüremiyorsanız bir amonyak giderici alarak seviyenin düşmesini sağlayabilirsiniz.
Amonyak Zehirlenmesi Nasıl Önlenir?
Amonyak zehirlenmesini önlemek için yapılacaklar aslında basit işlemlerdir.
Yararlı bakteri oluşturmak, bu durumu yaşamanıza engel olabilir. Ancak yeni akvaryumlarda bunun oluşması zaman alacaktır. Hazırda kurulu, sorunsuz bir akvaryumdan 1 litre kadar su veya akvaryumun en dibinden alınacak kum, çakıl sayesinde hızlı bir şekilde yararlı bakteri edinmiş olursunuz.
Bu bakteriler akvaryumunuzda birikecek toksik maddelerin temizlenmesinde son derece yararlıdır. 3-4 hafta gibi bir sürede bu bakterilerin sayısı kat ve kat artarak amonyak zehirlenmesinin önüne geçecektir. Bu işlemi yapmazsanız, akvaryumunuzda yararlı bakterileri edinmeniz 3 ay gibi bir süre alacaktır.
